.Η αλληλεγγύη δεν είναι σύνθημα

Το τελεσίγραφο για ντε φάκτο αποπομπή της Ελλάδας από τη Zώνη Σένγκεν, αν η χώρα μας δεν προχωρήσει σε αποτελεσματικότερη φύλαξη των συνόρων και καταγραφή των προσφύγων τις επόμενες εβδομάδες, επισημοποιήθηκε χθες από τα πλέον επίσημα χείλη. Τα προβλήματα στη σύσταση και λειτουργία των hotspots είναι δεδομένα, όπως και αυτά στην απορρόφηση των κονδυλίων που έχουν διατεθεί στη χώρα μας για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Εκπλήσσει ωστόσο η πεποίθηση των Βρυξελλών ότι οι ροές αυτές θα αναχαιτιστούν με την επαναφορά των συνοριακών ελέγχων. 

Η ιστορία των τελευταίων ετών έχει αποδείξει ότι τείχη, Frontex, έλεγχοι δεν στάθηκαν ικανά να αποτρέψουν τη φυγή ανθρώπων που αναζητούν μια καλύτερη ζωή. Αψηφούν την κακοκαιρία, το κόστος των διακινητών, τους κινδύνους του ταξιδιού, ακόμη και την πιθανή απογοήτευση από μια απόρριψη της αίτησης ασύλου. 

Το φλερτ της Ε.Ε. με την Τουρκία και η υπόσχεση μιας αδρής χρηματοδότησης δεν πέτυχαν να μειώσουν τους αριθμούς των προσφύγων. Ούτε η διαφαινόμενη αλλαγή πλεύσης από Γερμανία και Αυστρία ούτε η εχθρική στάση των κεντροευρωπαϊκών χωρών ούτε η παγωμένη βαλκανική οδός. 

Χώρες, πολύ πιο ανεπτυγμένες και πλούσιες από εμάς, μοιάζουν να καρκινοβατούν ανάμεσα στις ευρωπαϊκές αξίες της αλληλεγγύης και της ανεκτικότητας, τις εκθέσεις για ενδεχόμενη συμβολή των προσφύγων στο δημογραφικό και ασφαλιστικό πρόβλημα καθώς και τον κυνικό υπολογισμό του κοινωνικού και πολιτικού κόστους. 

Σε όλη την Ευρώπη οι ρατσιστικές επιθέσεις έχουν πολλαπλασιαστεί, η Ακροδεξιά εδραιώνεται, η πολιτική ορθότητα υποχωρεί και νομιμοποιείται το πιο σκληρό πρόσωπο της εξουσίας. Κατάσχεση τιμαλφών, καθυστέρηση επανένωσης οικογενειών, στρατόπεδα καταγραφής των αιτούτων άσυλο στα εξωτερικά σύνορα, μπλόκο με συνοπτικές διαδικασίες σε όσους δεν ανήκουν στις τρεις «προνομιούχες» εθνικότητες (Σύροι, Αφγανοί, Ιρακινοί) είναι μερικά από τα μέτρα που θεσπίζονται εσχάτως και προκαλούν υπαρξιακά ερωτήματα για την εξέλιξη του ευρωπαϊκού ουμανισμού.

Οποιες κι αν είναι οι ευθύνες της Αθήνας στην προσφυγική κρίση, ο αποκλεισμός της χώρας μας από την υπόλοιπη Ευρώπη είναι αλυσιτελές μέσο για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών. Οπως άλλωστε επισήμαναν σε πρόσφατο σχόλιό τους οι Financial Times, η Ελλάδα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που δεν έχει σύνορα με άλλη χώρα της Σένγκεν. Η απειλή αποπομπής είναι επομένως αδιέξοδη, αφού μεσολαβούν η ΠΓΔΜ και η Σερβία. 

Η πιθανότερη έκβαση της χθεσινής προειδοποίησης είναι η εκτόξευση του κόστους της διαδρομής και η οικονομική ενίσχυση του δικτύου διακινητών. Το αίτημα για ευρωπαϊκή αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, διπλωματική επίλυση των συρράξεων στην περιοχή κι ένα σχέδιο Μάρσαλ προς τις γειτονικές χώρες, όπως το διατύπωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, δεν είναι απλώς ένα σύνθημα.  

ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ