.WP: Η Ελλάδα γλίτωσε τη χρεοκοπία και το Grexit, αλλά μόνο προς το παρόν

Με τη συμφωνία του Eurogroup, η Ελλάδα απέφυγε τη χρεοκοπία και την έξοδο από το ευρώ. Μόνο για τους επόμενους μήνες όμως, προειδοποιεί η Washington Post.

Με την εκταμίευση του πρώτου μέρους της δόσης των 10,3 δισ. ευρώ, η Ελλάδα θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του Ιουλίου και δεν θα υπάρχουν φόβοι μίας καταστροφικής χρεοκοπίας και αναγκαστικής εξόδου από το κοινό νόμισμα, σχολιάζει η αμερικανική εφημερίδα. «Ομως, η χώρα είναι ακόμη μακριά από την οικονομική ασφάλεια, κάτι που σημαίνει ότι η κρίση μπορεί να αναζωπυρωθεί ξανά και να προκαλέσει νευρικότητα στην παγκόσμια οικονομία», εκτιμά το δημοσίευμα.

Οι έξι ερωτήσεις και απαντήσεις της Washington Post για τη συμφωνία:

1. Διέφυγε η Ελλάδα τον κίνδυνο της χρεοκοπίας και της εξόδου από το ευρώ;

Για τους επόμενους μήνες, ναι. Υπάρχουν μερικοί ακόμη έλεγχοι που πρέπει να γίνουν στις ελληνικές μεταρρυθμίσεις, πριν εκταμιευθούν τα χρήματα. Αλλά η συμφωνία φαίνεται ότι έχει επιτευχθεί ως επί το πλείστον.

Μακροπρόθεσμα όμως όχι. Το ΔΝΤ και η ευρωζώνη, κυρίως η Γερμανία, εξακολουθούν να διαφωνούν για το πόση λιτότητα χρειάζεται η Ελλάδα. Συγκεκριμένα, οι Ευρωπαίοι θέλουν η Ελλάδα να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ. 

Και αυτό είναι τεράστιο ποσοστό, το οποίο θα μπορούσε να καταπνίξει την οικονομική ανάπτυξη, γιατί θα δώσει στην κυβέρνηση μικρό περιθώριο δαπανών στην οικονομία. Οι Ευρωπαίοι θέλουν αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα για να είναι σίγουροι ότι η Ελλάδα θα αποπληρώσει τα χρέη της. Αλλά το ΔΝΤ δηλώνει ότι είναι μη ρεαλιστικό και θέλει χαμηλότερο στόχο, κοντά στο 1,5% του ΑΕΠ.

2. Μόνο για αυτό διαφωνούν;

Οχι, διαφωνούν επίσης και για το πώς θα γίνει η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Το ΔΝΤ λέει ότι το χρέος, που είναι τώρα στο 180% του ΑΕΠ, είναι μη βιώσιμο. Θέλει να συμφωνήσουν οι Ευρωπαίοι σε χαμηλότερα επιτόκια για παλιότερα δάνεια που έδωσαν στην Ελλάδα και να μεταθέσουν τις ημερομηνίες πληρωμών.

Οι Ευρωπαίοι συμφωνούν ότι είναι πιθανή η ελάφρυνση χρέους. Αλλά η συμφωνία της Τετάρτης αναβάλει τη συζήτηση για συγκεκριμένους όρους ελάφρυνσης μέχρι το 2018. Η Γερμανία, η χώρα με τη μεγαλύτερη επιρροή ανάμεσα στους δανειστές της Ελλάδας, είναι απρόθυμη να πάει στο κοινοβούλιό της για έγκριση περισσοτέρων ευκαιριών για την Ελλάδα πριν από τις εθνικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2017.

3. Ηταν δηλαδή μία αποτυχία οι συζητήσεις για την ελάφρυνση χρέους;

Οχι απόλυτα, γιατί και οι δύο πλευρές υποχώρησαν λίγο. Το ΔΝΤ ήθελε ελάφρυνση τώρα, αλλά αποδέχθηκε ότι μπορεί να γίνει αργότερα. Από την πλευρά τους, οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης έκαναν μία απροσδιόριστη δέσμευση για διευκόλυνση των όρων κάποιων δανείων, χωρίς να απαριθμήσουν το πόσα χρήματα αφορούν αυτές. Το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% παραμένει, αλλά μπορεί να αναθεωρηθεί τα χρόνια μετά από το 2018.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συμφώνησαν σε δέσμευση για ελάφρυνση χρέους, αλλά ασαφή. Ικανοποιήθηκε η επιθυμία τους να κρατήσουν το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, ως αξιόπιστο σύμβουλο και δανειστή. Ισως εξίσου σημαντικό είναι ότι οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι απέφυγαν περισσότερους αρνητικούς τίτλους για την Ελλάδα, τη στιγμή που οι Βρετανοί ετοιμάζονται να ψηφίσουν στις 23 Ιουνίου για το αν θα εγκαταλείψουν την ΕΕ.

 Η ελληνική κρίση δεν θα έδινε ωραία εικόνα της ΕΕ. Και με τους πρόσφυγες να φτάνουν από τη Συρία, η ΕΕ δεν θέλει άλλη μία κρίση στα χέρια της αυτή τη στιγμή.

4. Τι αναγκάστηκε να κάνει η Ελλάδα για να πάρει τα χρήματα;

Αύξησε τους φόρους στα πάντα, από τα ακίνητα μέχρι τον τουρισμό. Ο ΦΠΑ θα ανέβει στο 24% αυτό το καλοκαίρι, ενώ θα αυξηθούν τα καύσιμα, ο καφές, το αλκοόλ, ο καπνός, τα είδη πολυτελείας, η σταθερή τηλεφωνία, τα τυχερά παιχνίδια και η συνδρομητική τηλεόραση.

Επίσης η κυβέρνηση αναθεώρησε το προβληματικό συνταξιοδοτικό σύστημα, αυξάνοντας τις εισφορές και μειώνοντας αυτά που αναμένεται να λάβουν οι μελλοντικοί συνταξιούχοι. Και τώρα η ελληνική κυβέρνηση είναι δεσμευμένη διά νόμου να κάνει αυτόματες περικοπές δαπανών αν δεν πετύχει μελλοντικούς στόχους.

5. Τι πιστεύουν οι ξένοι εμπειρογνώμονες για όλα αυτά;

Ο Γκούντραμ Βολφ, διευθυντής του Bruegel θεωρεί ότι είναι θετική η συμφωνία για εκταμίευση νέων πόρων, η διατήρηση του ΔΝΤ στο πρόγραμμα και η συμφωνία ότι υπάρχουν τουλάχιστον κάποια μορφή βασικής κατανόησης για το βάρος του χρέους και πώς θα γίνει η διαχείρισή του.  

Επέμεινε όμως ότι είναι δύσκολος ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος της τάξεως του 3,5%. «Τα δύο επόμενα χρόνια θα συνεχίσουμε να βλέπουμε μία ιστορία στην οποία η Ελλάδα θα είναι αναγκασμένη να συνεχίσει μία σημαντική δημοσιονομική προσπάθεια για να πετύχει τον στόχο τους και θα είναι κακό για την ανάπτυξη μίας οικονομίας που είναι ήδη σε ύφεση και μεγάλα προβλήματα».

6. Αυτό σημαίνει περισσότερη δυστυχία για την Ελλάδα;

Πιθανόν. Η Ελλάδα μπορεί να απέφυγε τη χρεοκοπία αυτό το καλοκαίρι, αλλά το βουνό του χρέους εξακολουθεί να μεγαλώνει, με κορύφωση φέτος σχεδόν στο διπλάσιο του ΑΕΠ, ή 330 δισ. ευρώ. Κάθε Ελληνας τελικά θα πρέπει να πληρώσει κατά μέσο όρο 30.000 ευρώ, ακόμη κι αν οι όροι αποπληρωμής βελτιωθούν.

Για να αποδώσει αυτό, η Ελλάδα θα συνεχίσει να είναι αναγκασμένη να πετυχαίνει φιλόδοξους στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος και να επαναφέρει την ανάπτυξη της οικονομίας της. Η ΕΕ εκτιμά ότι η ελληνική οικονομία θα έχει ανάπτυξη 2,7% την επόμενη χρονιά. Το ΔΝΤ δεν πιστεύει αυτούς τους αριθμούς και λέει ότι χρειάζεται πιο γενναιόδωρη ελάφρυνση χρέους ή περισσότερη λιτότητα. Ή ένα μείγμα και των δύο.

.FT: Η μπερδεμένη συμφωνία για την Ελλάδα αφήνει αναπάντητα βασικά ερωτήματα

Η αντιπαράθεση με τους πιστωτές εκτονώθηκε, αλλά τα μέτρα αποτελούν μόνο μια προσωρινή λύση σχολιάζουν οιMehreen Khan και Alex Barker στους Financial Times.

Στην Αστανά, κανείς δεν σήκωσε το τηλέφωνο. Σε μια κρίσιμη στιγμή στην ιστορία του συνομιλιών για το χρέος της Ελλάδας, η Κριστίν Λαγκάρντ, διευθύνουσα σύμβουλος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ήταν στο Καζακστάν και κανείς δεν μπορούσε να την βρει.

Επί σχεδόν τέσσερις ώρες την Τρίτη το βράδυ, οι υπουργοί Οικονομικών περίμεναν την Λαγκάρντ να γνωμοδοτήσει σχετικά με ένα σχέδιο συμβιβασμού, το οποίο θα καθαρίσει τον πολιτικό χώρο για την επιβίωση της Ελλάδας, τουλάχιστον για μερικούς μήνες ακόμη.

Η τελική συμφωνία ήρθε περίπου στις 2 το πρωί. Ήταν ένα μπερδεμένο και παρατεταμένο τέλος σε μία εξίσου μπερδεμένη και παρατεταμένη διαπραγμάτευση, η οποία εκτονώθηκε μεταξύ των διεθνών δανειστών της Ελλάδας, αλλά άφησε ανοικτά μερικά από τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία σχετικά με το πώς θα μειωθεί το βάρος του χρέους της. "Αν φαίνεται πως καθυστερούμε μήπως και ληφθεί κάποια απόφαση, είναι επειδή αυτό κάνουμε", δήλωσε ένας ανώτερος αξιωματούχος της ευρωζώνης.

Οι ασάφειες ήταν μιλιούνια. Ένας στόχος ορίστηκε να διατηρηθούν οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας σε όχι περισσότερο από 15 τοις εκατό του εθνικού εισοδήματος μέχρι το 2030. Και περιέγραψαν συνοπτικά μέτρα για να γίνει αυτό, συμπεριλαμβανομένων των επεκτάσεων ωρίμανσης και μιας πιθανής εξαγοράς των δανείων του ΔΝΤ το 2018. Η προειδοποίηση: δεν συμφωνήθηκαν αριθμοί σχετικά με το τι ανακούφιση ακριβώς θα δώσουν τα μέτρα στην πραγματικότητα.

Και ενώ το ΔΝΤ εγκατέλειψε τις πιο φιλόδοξες απαιτήσεις για ελάφρυνση του χρέους -συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης να γίνει αυτόματα όταν η Ελλάδα βγει από το πρόγραμμά της το 2018 - υπήρχε ένα μεγάλο μειονέκτημα. Για να συμμετάσχει οικονομικά στο πρόγραμμα πριν από το τέλος του έτους, το ΔΝΤ θα πρέπει να εγκρίνει μια νέα ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους (DSA) για την Ελλάδα που θα πληροί τα συνήθη πρότυπα δανεισμού της.

Για τη Γερμανία επίσης, η συμφωνία κατέληξε σε μια ανταλλαγή. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε βρέθηκε μπροστά σε δύο βασικές κόκκινες γραμμές του: όχι κούρεμα και όχι ψηφοφορία στη Βουλή πριν από τις γερμανικές ομοσπονδιακές εκλογές το 2018.

 Αλλά για να εξασφαλίσει την πολιτική συμμετοχή του ΔΝΤ, έκανε μια παραχώρηση: τη σιωπηρή δέσμευση στην επίτευξη μιας DSA από την οποία θα είναι δύσκολο να υποχωρήσει. Και η γλώσσα ήταν ηπιότερη σχετικά με την απαίτηση για την Ελλάδα να ανταποκριθεί στον στόχο 3,5 τοις εκατό του δημοσιονομικού πλεονάσματος τουλάχιστον για τα επόμενα 10 χρόνια. Αυτό, θα επανεξεταστεί το 2018.

Για αυτούς τους συνδεόμενους πολιτικούς λόγους, οι διαπραγματευτές θεωρούν τη συμφωνία ως πιο φιλόδοξη από όσο υπονοεί η έλλειψη στοιχείων. "Μην ξεγελιέστε," δήλωσε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο Ολλανδός πρόεδρος των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμεσολάβηση της συμφωνίας. 

"Αν πρέπει να βάλουμε περισσότερα στο τραπέζι θα το κάνουμε και θα τα καταστήσουμε αρκετά σημαντικά ώστε να προσαρμοστούν στη νέα DSA". Οι όροι, πρόσθεσε, ήταν σε ένα επίπεδο φιλοδοξίας που μόλις πριν από ένα μήνα "δεν θα μπορούσε να φανταστεί". "Πηγαίνει πέρα από αυτό που νόμιζα ότι ήταν δυνατόν... οι υπουργοί έχουν επεκτείνει το πολιτικό τους κεφάλαιο", είπε.

Σημαντικό είναι ότι η συμφωνία χαράσσει μια πορεία προς μια ενδεχόμενη δραστική υποχώρηση της συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα το 2018. Παρά το γεγονός ότι, όπως όλα τα μέτρα, η εξαγορά του χρέους του ΔΝΤ υπόκειται σε μελλοντικές πολιτικές αποφάσεις, η επιλογή σχεδόν ενσωματώθηκε στα σχέδια.

 Αυτό όχι μόνο θα ελαφρύνει το φορτίο του χρέους στην Ελλάδα - τα δάνεια του ΔΝΤ είναι πολύ πιο ακριβά από ό,τι τα ισοδύναμα της ευρωζώνης- αλλά και θα μειώσει τον πήχη για τη βιωσιμότητα του χρέους σε εξαιρετικά φυσιολογικά επίπεδα, κλείνοντας έτσι το χάσμα με τη Γερμανία.

Κατά το μεγαλύτερο μέρος της βραδιάς, οι συνομιλίες διεξήχθησαν μεταξύ τριών ανθρώπων: του Ντάισελμπλουμ, του Σόιμπλε και του Πολ Τόμσεν, διευθυντή του ΔΝΤ για την Ευρώπη. Για τους υπόλοιπους παρόντες, η ανία σταδιακά κατέληξε σε φιάσκο, καθώς περνούσαν οι ώρες. 

Ο "χορός του Ζορμπά" ακούστηκε από το iPad ενός "άτακτου" αξιωματούχου (σ.σ. ο εκπρόσωπος του Πιέρ Μοσκοβισί, Σάιμον Ο’ Κόνορ, ανέβασε στο Twitter ένα βίντεο με το συρτάκι "Ζορμπάς") μόνο και μόνο για να τον χειροκροτήσουν κάποιοι συνάδελφοί του. Η συμφωνία ήρθε αμέσως μετά, αλλά οι περισσότεροι διαπραγματευτές γνώριζαν ότι θα επιστρέψουν και γι' άλλον χορό… χρέους αρκετά σύντομα.

Ζήσε Μάη μου…

Με έναν «οδικό χάρτη» για το χρέος και με ένα «συμπληρωμένο μνημόνιο» για να προχωρήσει το πρόγραμμα γύρισε ο Τσακαλώτος από το Eurogroup. Τι πρακτικά σημαίνει αυτό κανείς δεν ξέρει. Ή μάλλον εικάζει από τα συμφραζόμενα και τη μέχρι σήμερα εμπειρία.

Πρακτικά η κυβέρνηση θα λάβει 7,5 δις για να αποπληρώσει τοκοχρεολύσια του καλοκαιριού, ενώ απ’ αυτά, 2 δισ. ευρώ θα δοθούν για αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου, είτε σε προμηθευτές, είτε σε ιδιώτες. Υπενθυμίζεται ότι το δημόσιο χρωστά 6 δισ. ευρώ.

Επί της ουσίας ως προς την πραγματική οικονομία το πιο αισιόδοξο που μπορεί να πει κανείς είναι μια σταγόνα στο ωκεανό, καθώς από το σαφάρι των υφεσιακών μέτρων η αγορά έχει ανάγκη από πολύ πιο γενναίες ενέσεις ρευστότητας.

Ως προς το χρέος ο οδικός χάρτης με δύο λόγια λέει ότι όσο εφαρμόζει μνημόνιο η χώρα θα πρέπει να μην δαπανά πάνω από το 15% του ΑΕΠ στην εξυπηρέτηση του χρέους, το οποίο με βάση το κλείσιμο της συμφωνίας και την απόφαση του Eurogroup θα πρέπει να περιμένει για να υπάρξει νέα συμφωνία διευθέτησής του μετά το 2018. Ζήσε Μάη μου… ενώ και ως τότε οι δανειστές έχουν εξασφαλίσει τα λεφτά τους δεσμεύοντας τη χώρα να δαπανά όχι λιγότερο από το 15% του ΑΕΠ! Δηλαδή, μια τρύπα στο νερό.

Ύστερα από ένα σχετικό θρίλερ για το αν υπάρχει ή όχι συμπληρωματικό μνημόνιο με βάση τα όσα είπε αρχικά σήμερα η Κομισιόν, διευκρινίστηκε ότι έγινε λάθος και πρόκειται για «συμπληρωμένο μνημόνιο». 

Αυτό το συμπληρωμένο μνημόνιο πρακτικά περιλαμβάνει την οριστικοποίηση των εκκρεμοτήτων που πρέπει να άρει η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση. Τα «αγκάθια» είναι αλλαγές στο ασφαλιστικό, οι ιδιωτικοποιήσεις με πρώτη και καλύτερη την υλοποίηση της συμφωνίας για το Ελληνικό, τα «κόκκινα» δάνεια αλλά και αλλαγές στον εφαρμοστικό νόμο.

Οι παραπάνω δεσμεύσεις, μαζί με τον "κόφτη" δαπανών, τα νέα πακέτα προαπαιτούμενων του Σεπτεμβρίου (για το υπόλοιπο δόσεων 2,8 δισ. ευρώ) και της 2ης αξιολόγησης, αλλά και όλες τις άλλες "προσαρμογές" στο μνημόνιο (πχ εξαίρεση προσφυγικών δαπανών, ρήτρα υπεραπόδοσης κλπ) θα περιέχονται στο «συμπληρωμένο μνημόνιο» όπως αναφέρει και η Κομισιόν.

Το σίγουρο είναι ότι αυτά για τα οποία έπαιζαν ξύλο ΔΝΤ και Βερολίνο στις πλάτες της Ελλάδας εξακολουθούν να παραμένουν και απλά μετατίθενται για το επόμενο διάστημα. Οι Γερμανοί πέτυχαν το σκοπό τους, το ΔΝΤ παραμένει στο μνημόνιο, ενώ έχουν περιθώριο ως το τέλος του χρόνου να εγκρίνουν τη συμφωνία που επετεύχθη.

Τουτέστιν, μπορούν ανά πάσα στιγμή να εγείρουν όποιο ζήτημα θελήσουν. Και σε κάθε περίπτωση αυτό που εκκρεμεί υπό τις παρούσες συνθήκες και με βάση την ως τα σήμερα συλλογιστική και ρητορική του ΔΝΤ οι απολύσεις και τα άλλα συναφή μέτρα που ζητάει στο εργασιακό είναι στο τραπέζι για τους επόμενους μήνες.

Στην πραγματικότητα όλοι οι παράγοντες που ταλάνισαν το θέμα της διαπραγμάτευσης και έκαναν την κυβέρνηση να καρδιοχτυπήσει για το αν θα παραμείνει στην εξουσία παραμένουν παρόντες. Γι’ αυτό και οι Συριζαίοι είναι καταρχήν μετρημένοι και αποφεύγουν θριαμβολογίες σαν αυτές που είχαν συνηθίσει το παρελθόν.

Άλλωστε τους περιμένουν γενναίες... ψηφοφορίες για θέματα τα όποια λίγους μήνες πριν ήταν casus belly για τον ΣΥΡΙΖΑ.