.Ποιος πληρώνει τις «ανοησίες»;

Χάσαμε έξι χρόνια, αποφεύγοντας να κάνουμε το οφθαλμοφανές, την ταχεία εφαρμογή των Μνημονίων. Το πρώτο, το πιο εύκολο, το οδήγησαν στα βράχια η ανεπάρκεια της κυβέρνησης, ο ακραίος πολιτικός τυχοδιωκτισμός σύσσωμης της τότε αντιπολίτευσης και η συμφωνία της Ντοβίλ (Οκτώβριος 2010). 

Το δεύτερο ξεκίνησε υπονομευμένο από την καταστροφική δικομματική δημαγωγία περί «αναδιαπραγμάτευσης» και, αφού «σκίστηκε σελίδα σελίδα», πετάχτηκε στα σκουπίδια του πολιτικού κόστους. Ακολούθως, χάσαμε το 2015, με τις «ανοησίες Βαρουφάκη» – όπως πρόσφατα είπε ο πρωθυπουργός. Και χάσαμε το 2015, γιατί οι ανοησίες του επιλεγμένου από τον πρωθυπουργό υπουργού Οικονομικών ήταν η κυβερνητική πολιτική – όσοι διαφωνούσαν ήταν «συμβιβασμένοι» ή «δεξιοί».

Εχουν εξαχθεί διδάγματα από εκείνες τις ανοησίες ή πληρώνει ο ελληνικός λαός τα δίδακτρα χωρίς αποτέλεσμα;

Η αξιολόγηση έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο, αλλά παραμένει μετέωρη. Γιατί, ενώ η κυβέρνηση έπρεπε να σπάσει την παράδοση όλα να γίνονται αργόσυρτα, βασανιστικά, με άθλιο τρόπο και με το χειρότερο αποτέλεσμα, δεν το κάνει. Παράδειγμα, το ασφαλιστικό: 

Σε πολιτικό επίπεδο, το θέμα τέθηκε πρόωρα (η συζήτηση θα άνοιγε τον Ιούνιο...) αντί της λήψης δημοσιονομικών μέτρων 1,8 δισ. ευρώ, και ο πρωθυπουργός σύρθηκε στην έωλη δέσμευση ότι δεν θα περικοπούν οι συντάξεις ήδη συνταξιούχων.

 Σε τεχνικό επίπεδο, πάλι, ο αρμόδιος υπουργός «κατάφερε» να συστήσει μια δική του επιτροπή η οποία έβγαλε τα αντίθετα από τα πορίσματα που εκείνος θα ήθελε, διοχέτευε νούμερα που δεν είχαν πραγματική βάση προκαλώντας γενική αναστάτωση και απέτυχε παταγωδώς να εξηγήσει στο 90% των αγροτών γιατί δεν θίγονται. Κατάληξη: Θα κοπούν οι συντάξεις, αφού προηγουμένως χάθηκαν πέντε μήνες, με ανοησίες.

Ο τόπος δεν αντέχει άλλες ανοησίες. Πρέπει να κοπούν – μαζί και οι ανόητοι από κυβερνητικές θέσεις. Ο εθνικός στόχος οικονομικής ανάκαμψης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της ανεργίας προϋποθέτει προσέλκυση ξένων επενδυτικών κεφαλαίων. Η οποία δεν θα επιτευχθεί εάν δεν ολοκληρωθούν η αξιολόγηση και οι σχετικές μεταρρυθμίσεις. Αυτά έπρεπε να είχαν γίνει χθες – τον Οκτώβριο. Χάσαμε χρόνο.

Και τώρα; Ο πρωθυπουργός οφείλει να πει με ευκρίνεια ότι το Γ΄ Μνημόνιο μπορεί «να βγει» σε πέρας – κάτι που, μέχρι σήμερα, έχει αποφύγει να δηλώσει αφήνοντας περιθώρια σε κάθε «πικραμένο». Και να σχηματίσει μια κυβέρνηση ικανή να διαχειριστεί τα μεγάλα θέματα. Οσοι διαφωνούν, ας πάψουν να «βασανίζονται» και ας εγκαταλείψουν τον θώκο τους. 

Οσοι φέρονται ως φεουδάρχες, ας υποχρεωθούν να κατανοήσουν ότι η κυβέρνηση δεν είναι μια ομοσπονδία υπουργών. Τέλος, ας αποκατασταθεί ένα (κάποιο!..) μοντέλο διακυβέρνησης με συντονισμό αλλά και με ευθύνη – γιατί αν τα συντονιστικά όργανα δεν έχουν την ευθύνη της απόφασης, διαμορφώνεται ένα ακραία πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο, που μπλοκάρει τα πάντα ή τα αφήνει αιωρούμενα. Οπερ συμβαίνει.

Χωρίς αυτά τα στοιχειώδη, παραχωρείται γόνιμο έδαφος για να ανθεί κάθε είδους ανοησία. Στο διηνεκές. Με κόστος αβάστακτο.  

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΛΙΤΣΗΣ

.Ο παράγων Τουρκία και η Ε.Ε.

Η​​ ανεξέλεγκτη ροή προσφύγων και μεταναστών αναδεικνύει την Τουρκία σε κρίσιμο παράγοντα της εσωτερικής σταθερότητος ή, αντιθέτως, σε καταλύτη περαιτέρω κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής απορρυθμίσεως των ευρωπαϊκών κρατών. 

Από την άποψη αυτή, το αυριανό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με τη συμμετοχή της Τουρκίας, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως επίσης και η διμερής συνάντηση στη Σμύρνη των πρωθυπουργών Ελλάδος και Τουρκίας κ. Αλέξη Τσίπρα και Αχμέτ Νταβούτογλου και των μελών του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών.

Δεν θα ήταν πιθανόν υπερβολή ή κυνισμός να υποστηρίξει κάποιος ότι το δράμα των προσφύγων που δημιούργησε η άστοχη παρέμβαση κάποιων κρατών της Δύσεως στη Μέση Ανατολή μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικότερη προσέγγιση και παραγωγική συνεργασία της Αγκυρας τόσο με την Ευρωπαϊκή Ενωση όσο και με τη χώρα μας.

Παρεμπιπτόντως σημειώνεται ότι οι καταστροφικοί σεισμοί του 1999 στην Κωνσταντινούπολη οδήγησαν σε θεαματική ανατροπή των σχέσεων Αγκυρας-Αθηνών, όταν ως υπουργός επί των Εξωτερικών ο κ. Γιώργος Παπανδρέου ακύρωσε ουσιαστικά την πολιτική των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ έναντι της Τουρκίας.

Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει επίγνωση της σοβαρότητος των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, και θα επιχειρήσει να εξαργυρώσει τη συνεργασία του με όσο το δυνατόν ουσιαστικότερες παραχωρήσεις εκ μέρους της Ενωσης. Αλλά με αυτόν τον τρόπο θα ενεργούσε και οποιαδήποτε άλλη χώρα.

Είναι επίσης βέβαιον ότι η διέλευση προσφύγων και μεταναστών από την Τουρκία έχει δημιουργήσει ένα σύστημα παράνομου πλουτισμού της πλέον απάνθρωπης μορφής, με ποικίλες διασυνδέσεις και αξιοσημείωτη ισχύ. Αλλά αδιαμφισβητήτως στην Τουρκία υπάρχει κράτος – έστω αυταρχικό, έστω διαβρωμένο, πλην όμως αποτελεσματικό. Λογικό είναι ότι η όποια προσπάθεια του κ. Ερντογάν να εξαρθρώσει τα κυκλώματα αυτά θα συναντήσει ισχυρές αντιδράσεις.

Για λόγους –που δεν είναι του παρόντος όμως– η Αγκυρα έχει περιέλθει σε εξαιρετικά δυσχερή θέση στον τομέα των διεθνών σχέσεων και οι εξελίξεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στην περιοχή των νοτίων συνόρων της είναι έκρυθμη και απειλεί ακόμη και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Σε αυτό το εξόχως ρευστό περιβάλλον η Ευρωπαϊκή Ενωση αποτελεί ευκαιρία επανόδου της Τουρκίας στη διεθνή σκηνή ως σταθεροποιητικού παράγοντος.

Η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας είχε ανασταλεί σαφώς λόγω του «δημοκρατικού ελλείμματος» που αναμφίβολα υπάρχει, της στάσεώς της έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά κυρίως και ανομολογήτως λόγω της πολιτιστικής και της θρησκευτικής διαφορετικότητος αυτής της χώρας έναντι της κατ’ επίφασιν «Χριστιανικής Ευρώπης». 

Είναι προφανές ότι η αποτελεσματική συνεργασία της Αγκυρας θα νομιμοποιήσει το μετριοπαθές Ισλάμ και θα απομονώσει κάποιους έξαλλους Ευρωπαίους ηγέτες που αντιδρούν στην εγκατάσταση μουσουλμάνων προσφύγων στις χώρες τους.

Οσο για τα ελληνοτουρκικά είναι σαφές ότι η παρούσα κρίση δεν πρέπει να αποτελέσει αφορμή για εσπευσμένη επίλυση ιστορικών πλέον διαφορών. Διαχείριση των προβλημάτων απαιτείται με σύνεση και σταθερότητα, αλλά κυρίως ανάπτυξη της συνεργασίας στον υψηλότερο δυνατό βαθμό. Εχουν η Ελλάς και η Τουρκία σαφώς ουσιαστικότερα συμφέροντα και μεγαλύτερη συνάφεια απ’ ό,τι με ορισμένες χώρες της «νέας Ευρώπης». 

 ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ

.Ντόναλντ Τραμπ: βασιλιάς και τζόκερ

Η απογείωση του Ντόναλντ Τραμπ στην προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ είναι τρομακτική και συνάμα συναρπαστική – είναι πρώτη φορά, στην εποχή μας τουλάχιστον, που υποψήφιος τόσο προφανώς ανίκανος για το αξίωμα που επιδιώκει φθάνει τόσο ψηλά.

 Ενώ ηγείται της κούρσας των Ρεπουμπλικανών υποψηφίων, το ίδιο το κόμμα τον απεχθάνεται, αλλά ολοένα περισσότεροι ψηφοφόροι τον εγκρίνουν. Ο Τραμπ, μπορούμε να πούμε, είναι η καρικατούρα που αποδεικνύει το αδιέξοδο της πολιτικής των Ρεπουμπλικανών τα τελευταία χρόνια, όπου με τους ατελείωτους και ανένδοτους αγώνες εναντίον του Μπαράκ Ομπάμα το κόμμα έφτιαξε το τέρας που τώρα το διχάζει.

Δεν είναι, όμως, μόνο η τύχη του κόμματος που έχει ενδιαφέρον. Το φαινόμενο Τραμπ, ως σύμπτωμα της εποχής αλλά και ως προάγγελος μελλοντικών πολιτικών δυναμικών, είναι πολύ σοβαρότερο.

 Ο μεγιστάνας νάρκισσος δεν κρύβει τον ρατσισμό, την ξενοφοβία, τον σεξισμό του, επενδύει σε ψέματα και απάτες όπως συσσωρεύει χρήματα, εισάγει τη βία στις ομιλίες του με περισσή ευκολία («Θα μπορούσα να σταθώ στη μέση της Πέμπτης Λεωφόρου και να πυροβολήσω κάποιον και να μη χάσω ψηφοφόρους», λέει τη μία, «Θέλω να του ρίξω γροθιά στη μούρη», λέει την άλλη, για κάποιον που διέκοψε ομιλία του). 

«Είναι ο πιο χυδαίος άνθρωπος που διεκδίκησε ποτέ την προεδρία», τον καταγγέλλει ο Μάρκο Ρούμπιο (ο οποίος, βεβαίως, μαζί με τον άλλον συνυποψήφιο Τεντ Κρουζ, βλέπει την πλάτη του Τραμπ). 

Η θριαμβευτική πορεία του Τραμπ, όμως, δείχνει ότι αυτά δεν τορπιλίζουν την υποψηφιότητά του. Αντιθέτως, για πολλούς ψηφοφόρους η συμπεριφορά του υπογραμμίζει το αντισυστημικό μήνυμά του. Αυτό είναι μεγάλο κατόρθωμα για έναν πλούσιο λευκό άνδρα που έχει εκμεταλλευτεί στο έπακρο όλες τις ευκαιρίες που του παρέχει το σύστημα (μεταξύ αυτών, η επιβίωση μετά τρεις χρεοκοπίες εταιρειών του).

Πώς γίνεται και ένα βουτυρόπαιδο που βρήκε έτοιμη περιουσία από τον πατέρα του, που δεν κρύβει ότι απολαμβάνει τις ηδονές που εξασφαλίζει ο πλούτος, μπορεί να είναι η επιλογή φτωχών ανθρώπων, όπως δείχνουν τα έως τώρα αποτελέσματα και οι δημοσκοπήσεις; 

Προφανώς η ιδιότητα αυτή –κάτι σαν πρίγκιπας του παραμυθιού– λειτουργεί υπέρ του Τραμπ. Ισως ο άνθρωπος που δεν έχει πολλά –πέρα από έναν θυμό εναντίον του συστήματος και φόβο για το μέλλον– ζει τη φαντασίωση ότι ο άλλος, αυτός που τα έχει όλα, ο πλούσιος 69χρονος Τραμπ, με την κούκλα σύζυγο (τρίτη σε σειρά), νοιάζεται για αυτόν, ότι θα τον προστατέψει, θα του εξασφαλίσει όσα θέλει. 

Ο Τραμπ συνειδητά επενδύει σε αυτή τη φαντασίωση, παρουσιάζοντας τα πράγματα ως μαύρα-άσπρα, με τον κόσμο μοιρασμένο μεταξύ καλών και κακών και με τον εαυτό του παντοδύναμο, ικανό να χτίσει τείχη που θα κλείνουν έξω μετανάστες, τρομοκράτες, μουσουλμάνους και όλα τα κακά πνεύματα· με τον ίδιο τρόπο, ο οπαδός μπορεί να πιστέψει ότι ο πλούσιος «φίλος» του θα του χαρίσει χρέη, θα του προσφέρει δουλειές, ίσως μοιραστεί λίγη από την τύχη του μαζί του. 

Οσο ο Τραμπ συμπεριφέρεται σαν να μην ισχύει γι’ αυτόν ο νόμος της βαρύτητας, τόσο οι οπαδοί του θα τον βλέπουν να αιωρείται πάνω από τη χώρα σαν υπόσχεση που λύνει όλα τα προβλήματα, που τιμωρεί όλους τους εχθρούς. Ο αυταρχισμός θα περιορίζεται στην πάταξη των «άλλων». Ασφαλώς.

Ο Τραμπ παρουσιάζεται σαν βασιλιάς που νοιάζεται για τους υπηκόους του. Το επιτυγχάνει με το να μιλάει όπως ο «κοσμάκης» και για λογαριασμό των «απλών, σκληρά εργαζόμενων Αμερικανών». Ενώ είναι απόμακρος και ισχυρός, είναι πανταχού παρών (μέσω τηλεόρασης και Διαδικτύου), είναι σελέμπριτι αλλά και «ένας από εμάς» για τους οπαδούς του.

 Οι υπερβολές, οι μεγαλοστομίες και η χυδαιότητα από τηλεοπτικό σταρ που είναι και υποψήφιος για την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών λειτουργεί σαν μηχανισμός απενοχοποίησης οπαδών που επιθυμούν και αυτοί να εκφράζονται όπως θέλουν σε πείσμα της πολιτικής ορθότητας. 

Οπως επισήμανε ο Φρόιντ, μέσα από το χιούμορ μπορεί κάποιος να εκφραστεί με τρόπο μη αποδεκτό στην κοινωνία και οι άλλοι που γελούν να χαίρονται, ενώ γνωρίζουν ότι απολαμβάνουν κάτι το «απαγορευμένο». Το χιούμορ τούς τοποθετεί σε μια άλλη πραγματικότητα. Η παρουσία του Τραμπ είναι σαν παρωδία του φαφλατά, ρατσιστή, σεξιστή πολιτικού. 

Μέσα από το γέλιο (ή το σοκ) ελευθερώνεται και αυτός και οι οπαδοί του. Δεν μπλέκει σε λεπτομέρειες, δεν εμποδίζεται από σεμνοτυφία και εγκράτεια – εκφράζεται και δρα όπως θέλει. Είναι ο αχαλίνωτος τζόκερ που υπονομεύει το σύστημα. Με την ύπαρξή του διαβεβαιώνει τους οπαδούς του ότι δίπλα του θα αποκτήσουν και αυτοί όσα έχει, θα χορτάσουν εκδίκηση ενάντια σε ό,τι τους ενοχλεί. Χωρίς μέτρο, χωρίς δισταγμό, χωρίς ενοχές. 

 ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ