.Η Ελλάδα στην κοιλιά της φάλαινας

«Το γεγονός είναι ότι η σκέψη πως μπορείς να βρεθείς στην κοιλιά της φάλαινας, σε κάνει να αισθάνεσαι άνετα, βολικά, σαν στο σπίτι σου... Η κοιλιά της φάλαινας είναι μια μήτρα που μπορεί να χωρέσει έναν ενήλικα... Αν εξαιρέσουμε τον θάνατο, είναι το τελικό, ανυπέρβλητο στάδιο της ανευθυνότητας...» Φράσεις, προχείρως μεταφρασμένες από το περίφημο δοκίμιο που δημοσίευσε ο Τζορτζ Οργουελ το 1940 με τον τίτλο «Στην κοιλιά της φάλαινας» – Inside the Whale. 

Με αναφορές στον βιβλικό μύθο του Ιωνά, εξηγώντας πως στα αγγλικά το «κήτος» έχει ταυτισθεί με τη φάλαινα, διότι έτσι αναφέρεται στα παιδικά βιβλία, το δοκίμιο αυτό ξεκινά με μια πολύ ενδιαφέρουσα τοποθέτηση της λογοτεχνίας του Χένρι Μίλερ –μείζονος συγγραφέα, θύμα του φεμινισμού και της πολιτικής ορθότητος– και καταλήγει σε μια περιγραφή της πνευματικής ατμόσφαιρας στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου. Θέτει το γενικό ζήτημα της σχέσης της λογοτεχνίας με τον κόσμο της εποχής της, και την πολιτική εννοείται. Εναν κόσμο στον οποίον γυρίζει την πλάτη η λογοτεχνία του Μίλερ. Αυτός, κατά τον Οργουελ, γράφει σαν να ζει μέσα στην κοιλιά της φάλαινας.

Η στερεότυπη ανάγνωση του μύθου του Ιωνά τον εμφανίζει ως ευτυχή όταν, επιτέλους, ξαναβλέπει το φως της ημέρας. Η ανατροπή της στερεότυπης εκδοχής από τον Οργουελ στηρίζεται στη μεταφορά της μήτρας και την ψυχολογική παράμετρο της ανευθυνότητας. Οπως γράφει, εκεί μέσα είσαι προστατευμένος από τον έξω κόσμο. Και δεν σε ενδιαφέρει αν η φάλαινα έχει κατέβει σε βάθος ενός μιλίου, όπως ο Μόμπι Ντικ του Μέλβιλ, ή αν κολυμπάει στην επιφάνεια. «Μια καταιγίδα μπορεί να βυθίσει όλα τα πολεμικά πλοία του κόσμου, όμως η ηχώ από τον πάταγο δεν φτάνει ώς εσένα».

Ευτυχής ανατροπή, ευτυχέστερη ακόμη αν σκεφθεί κανείς πόσες αναλογίες έχει ο Ιωνάς με τη δική μας ψυχολογική κατάσταση. Την ψυχολογική κατάσταση μιας κοινωνίας, της ελληνικής, η οποία, στην Ευρώπη ανακάλυψε το κήτος που την κατάπιε, όχι για να την καταστρέψει, αλλά για να την απαλλάξει από τις δικές της ευθύνες. Η Ευρώπη είναι γραφειοκρατικό κήτος – και μην ξεχνάμε ότι η γραφειοκρατία, εκτός των άλλων, είναι προβληματική διότι καθιστά ανεύθυνους τους πολίτες. 

Ο υπαρκτός σοσιαλισμός είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα. Ο Γερμανός Χανς Μάγκνους Εντσεζμπέργκερ την παρομοίασε με νεαρό ρινόκερο – λέγοντας πως αν ζυγίσεις όλες τις αποφάσεις της γραφειοκρατίας τυπωμένες σε χαρτί ζυγίζουν έναν τόνο, όσο κι ένας νεαρός ρινόκερος. Κι αυτό πάνω από μια δεκαπενταετία πίσω. Σκεφθείτε ότι ο ρινόκερος μεγάλωσε.

Για το ελληνικό ασυνείδητο η Ευρώπη ήταν μια πραγματικότητα πάνω από τα ανθρώπινα μέτρα. Από τη ναυμαχία του Ναυαρίνου έως τις παραβιάσεις του εναερίου χώρου από τα τουρκικά αεροπλάνα, την αντιμετωπίζαμε ως το προστατευτικό κήτος. Και όταν ακούγαμε τον θόρυβο του έξω κόσμου διαμαρτυρόμασταν, διότι τα τοιχώματα του λίπους του δεν μας προστάτευαν από τον θόρυβο. Ακόμη και τώρα, στο μεταναστευτικό, αδυνατώντας εμείς οι ίδιοι να ελέγξουμε τα σύνορά μας, σηκώσαμε τα χέρια ζητώντας την προστασία της.

Η Ευρώπη, ας μου συγχωρεθεί η έκφραση, είναι καταγεγραμμένη στο συλλογικό μας ασυνείδητο ως υπεράνθρωπη αξία. Υπεράνθρωπη ή απάνθρωπη, ανάλογα με τις συγκυρίες και τις περιστάσεις. Ικανή να μας προστατεύσει, αλλά και να μας καταστρέψει. 

Ετσι πολιτευθήκαμε σε όλη τη διάρκεια της ευρωπαϊκής θητείας, και έτσι πολιτευόμαστε και στην κρίση. Οι πολιτικές μας ηγεσίες, και όχι μόνον η σημερινή, περίμεναν τη φάλαινα για να αναλάβει την ευθύνη που αυτές δεν μπορούσαν, και δεν ήθελαν, να αναλάβουν. Αισθανόμασταν εθνική υπερηφάνεια όταν για μήνες γινόταν η Ελλάδα πρωτοσέλιδο, ακόμη και ως αντικείμενο χλευασμού ή απαξίωσης.

Δεν υπολογίσαμε ποτέ ότι η φάλαινα μπορεί να είναι φάλαινα, όμως την κατευθύνουν άνθρωποι. Ανθρωποι που μπορεί να νευριάσουν, να θυμώσουν και να κουραστούν.

 Που ξαφνικά μετρούν τις εργατοώρες και τα ξενύχτια που τους έχει κοστίσει ο Ιωνάς και σκέφτονται ότι είναι υπερβολικά πολλά για το μέγεθος του προβλήματος. Πέρυσι, δύο αλαζονικά παιδιά, με συμπεριφορά ξερόλα εφήβου, ένας Βαρουφάκης κι ένας Τσίπρας, άγνωστοι μέχρι προχθές, τους κατέστρεψαν τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Ε, δεν σκοπεύουν να αφήσουν «αυτούς τους Ελληνες» –ίνα μη χρησιμοποιήσω το σαββοπούλειον– να χαλάσουν και τις φετινές τους διακοπές.

Θέλουν να βάλουν περισσότερους φόρους; Ασ’ τους να βάλουν να τελειώνουμε. Επειδή όμως ξέρουμε ότι δεν πρόκειται να τους εισπράξουν, ας βάλουμε και κάναν αυτόματο «κόφτη» για να μην έχουμε πάλι ξενύχτια και διαπραγματεύσεις. Ο Ιωνάς την κούρασε τη φάλαινα, και επειδή το στομάχι του κήτους κινδυνεύει από σοβαρό έλκος, λόγω Μεγάλης Βρετανίας και όχι από καμιά ελληνική γαστρίτιδα, από ό,τι όλα δείχνουν η φάλαινα δεν πρόκειται να ασχοληθεί ξανά μαζί της, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον.

Εχει δίκιο η Νέα Δημοκρατία να απορεί με τη στάση της Ευρώπης; Από την άποψη του κ. Μητσοτάκη, της καινούργιας ηγεσίας της, έχει δίκιο. Ομως και στο σημείο αυτό η ευθύνη είναι δική της. Μην ξεχνάμε ότι και μέχρι πριν από δύο χρόνια και η Νέα Δημοκρατία πολιτεύθηκε ως Ιωνάς, δείχνοντας το κήτος όποτε οι ψηφοφόροι της ζητούσαν ευθύνες. 

Και εκεί είναι η πρόκλησή της: να αποδείξει urbi et orbi ότι η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει μια ηγεσία η οποία είναι διατεθειμένη και ικανή να αναλάβει την ευθύνη της σωτηρίας της. Αυτό δεν μπορεί να γίνει σε μια μέρα, ούτε με δηλώσεις καλών προθέσεων.

Θα μου πείτε, έχει να αντιμετωπίσει και την παιδική αθώα ελληνική ψυχή, που τη βολεύει η ζωή στην κοιλιά της φάλαινας.

  ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

.Η τρίλιζα της Εριδος

Ο ​​χάρτης της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής αλλά και της ευρύτερης περιοχής μοιάζει με ένα διευρυμένο παιχνίδι τρίλιζας όπου κυριαρχεί ένας παίκτης – η Ερις. Από τη Λιβύη έως το Αφγανιστάν, από τη Σομαλία έως το Ναγκόρνο Καραμπάχ και την Ουκρανία κυριαρχούν εθνικά και θρησκευτικά μίση και πάθη, ο χάρτης αλλάζει μέσα από πόλεμο. Λίγες είναι οι χώρες που, μέσα στον κατακλυσμό γεωπολιτικών αλλαγών, παραμένουν σταθερές. Κύριες μεταξύ αυτών, παρ’ όλα τα προβλήματά τους, είναι η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ και η Τουρκία. 

Πιο πέρα, το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα εξελιχθούν η Σαουδική Αραβία, το Ιράν και η μεταξύ τους διαμάχη, που τρέφει πολλές συγκρούσεις. Η γεωπολιτική σταθερότητα, η ενεργειακή ασφάλεια του κόσμου (συνεπώς και η παγκόσμια οικονομία) και η μοίρα των κατοίκων της περιοχής εξαρτώνται από το τι θα γίνει σε αυτές τις χώρες στο άμεσο μέλλον.

Η Ελλάδα και η Κύπρος βρίσκονται δίπλα στην ταραχή. Η Τουρκία είναι και μέσα στο καζάνι αλλά και έξω απ’ αυτό: φιλοξενεί δύο εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες στο έδαφός της, έχει υποστεί τρομοκρατικές επιθέσεις από μέλη του Ισλαμικού Κράτους, ενώ μαίνεται πάλι ο πόλεμος με Κούρδους αυτονομιστές. 

Η Τουρκία, όμως, παραμένει σε θέση να παίξει καθοριστικό ρόλο στη σταθεροποίηση της περιοχής. Είναι, επίσης, χώρα-κλειδί για τη σταθερότητα και την ασφάλεια της Ευρώπης. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που φθάνουν στην Ελλάδα πέρασαν από την Τουρκία, όπως και τουλάχιστον κάποιοι από τους τρομοκράτες του Ισλαμικού Κράτους που έπληξαν τη Γαλλία και το Βέλγιο. Για την Ελλάδα και για την υπόλοιπη Ευρώπη, η συνεργασία με την Αγκυρα είναι απαραίτητη. 

Ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν το γνωρίζει αυτό και επιχειρεί να αποσπάσει όσα προνόμια μπορεί από τους Ευρωπαίους, χωρίς να βάλει φρένο στον ολοένα αυξανόμενο αυταρχισμό του, ο οποίος υπονομεύει όσα έχει επιτύχει η χώρα του στην πορεία προς περισσότερη δημοκρατία και το κράτος δικαίου.

Η Τουρκία, όμως, είναι ακόμη πιο σημαντική για την Ελλάδα για έναν άλλο λόγο, την Κύπρο. Η Αγκυρα μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο, είτε στηρίζοντας την προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού είτε υπονομεύοντας τις συνομιλίες όπου ο πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο.

 Η επίλυση του Κυπριακού δεν θα ελευθέρωνε μόνο όλον τον δημιουργικό δυναμισμό των Κυπρίων, αλλά θα αφαιρούσε τη μόνιμη πηγή έντασης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, επιτρέποντας να ενισχυθεί η αλυσίδα Ελλάδα - Κύπρος - Ισραήλ με τη συμμετοχή της Τουρκίας.

Εάν το Ισραήλ και η Κύπρος μπορέσουν να εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες τους χωρίς η Τουρκία να προκαλεί ένταση, αλλά αντιθέτως να επενδύει στη σταθερότητα, όλοι θα ωφεληθούν.

 Η Τουρκία, βεβαίως, δεν ασχολείται μόνο με την Κύπρο – εκτός από τα προαναφερόμενα ζητήματα, έχει ανοικτούς λογαριασμούς με τη Ρωσία μετά την κατάρριψη ρωσικού μαχητικού στα σύνορα με τη Συρία πέρυσι. Αλλά ίσως τα πολλά άλλα προβλήματα ωθήσουν τον Ερντογάν να καταλάβει ότι θα κέρδιζε από μια λύση στην Κύπρο (εφόσον οι δύο κοινότητες επιλέξουν την επανένωση).

Η τύχη της περιοχής θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό, επίσης, από τις εξελίξεις στη Σαουδική Αραβία. 

Σήμερα η χώρα αυτή, που για δεκαετίες αποτελούσε το προπύργιο των ΗΠΑ για τη διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή, βρίσκεται στη δίνη μεγάλων αλλαγών. Πριν από λίγες ήμερες ο πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο 30χρονος γιος του μονάρχη και νέος ισχυρός άνδρας της Σαουδικής Αραβίας, ανακοίνωσε σχέδιο για να «σπάσει» την εξάρτηση της χώρας από το πετρέλαιο, το οποίο για δεκαετίες αποτελεί το 90% των εσόδων της. 

Ισως το φιλόδοξο σχέδιο για μια οικονομική επανάσταση αναγκάσει τη χώρα να ξανασκεφθεί εάν τη συμφέρει η μακρόχρονη διένεξη με το Ιράν, η οποία σήμερα «εκφράζεται» με πολέμους δι’ αντιπροσώπων (δυνάμεων σουνιτών και σιιτών) στη Συρία, στην Υεμένη και, σε ένα βαθμό, στο Ιράκ, ενώ ευθύνεται για μεγάλη ένταση στην υπόλοιπη περιοχή.

Το Ιράν αντιμετωπίζει τις δικές του προκλήσεις και ευκαιρίες. Η συμφωνία για τα πυρηνικά, η οποία επέτρεψε την άρση του διεθνούς εμπάργκο, αναγκάζει τους Ιρανούς να επιλέξουν εάν θα συνεχίσουν να εξάγουν επανάσταση και πόλεμο ή αν θέλουν να επενδύσουν στην ανάπτυξη της χώρας τους – πράγμα που απαιτεί πνεύμα συνεργασίας, όχι συνεχούς σύγκρουσης. 

Οι Σαουδάραβες ανησυχούν ότι η Ουάσιγκτον θα στηρίξει τους Ιρανούς σε βάρος τους· οι ΗΠΑ, όμως, αποστασιοποιούνται από την περιοχή και όλες οι χώρες –μικρές και μεγάλες– θα πρέπει να υπολογίσουν πόσο τους συμφέρει ο πόλεμος μεταξύ τους ή αν θα μπορέσουν να συνυπάρχουν, έστω σε ψυχρό πόλεμο. Οι σφαγές συνεχίζονται, οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται. Γι’ αυτό επιβάλλεται κάθε χώρα που μπορεί να συμβάλει στη σταθερότητα.

 ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ

.Ζητείται πρωθυπουργός επιχειρηματικότητας

«Η λύση προοπτικής είναι να παράξουμε πλούτο» είπε ο Αλέξης Τσίπρας στη Βουλή, κατά τη συζήτηση του Ασφαλιστικού. Και όπως σχολίαζε κορυφαίος τραπεζίτης, η ανάγκη να παράξουμε πλούτο είχε να ακουστεί στο εθνικό Κοινοβούλιο δεκαετίες ολόκληρες. Ισως από το '50 ή το '60, όταν η χώρα προσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της. Εκτοτε και ώσπου να ξεσπάσει η κρίση, η πορεία της οικονομίας, έστω με σκαμπανεβάσματα, ήταν ανοδική. 

Το ΑΕΠ έφθασε στα 240 δισ. ευρώ, προτού κατακρυμνησθεί στα επίπεδα των 180 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 25%!

Κανένας δεν αμφισβητεί την ανάγκη να «παράξουμε πλούτο», να ξαναμπεί η χώρα σε αναπτυξιακή τροχιά. Ιδιαίτερα μετά τη διαφαινόμενη συμφωνία, όλοι μιλούν για το στοίχημα της ανάκαμψης που θα μειώσει την ανεργία και θα κάνει εφικτή την επίτευξη των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα.

Το ερώτημα όμως είναι πώς θα πετύχουμε την πολυπόθητη ανάκαμψη. «Με τον αναπτυξιακό νόμο που είναι έτοιμος, έχουμε συγκεκριμένα μέτρα για να προσελκύσουμε επενδύσεις, αλλά οι επενδύσεις αυτές θα υπηρετούν ένα σχέδιο ανάπτυξης που θα μπορεί να γίνεται παραγωγή και αναδιανομή του παραγώμενου πλούτου» απάντησε με αυστηρό ύφος ο Νίκος Φίλης ερωτηθείς σχετικά.

Δύσκολα οι επενδυτές θα συγκινηθούν με μια τέτοια τοποθέτηση που προέρχεται από έναν υπουργό μιας χώρας και μιας κυβέρνησης που δεν έχουν το καλύτερο ιστορικό στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τις ιδιωτικές επενδύσεις.

Η χώρα χρειάζεται κεφάλαια. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Νίκου Χριστοδουλάκηαπαιτούνται νέες επενδύσεις ύψους 100 δισ. ευρώ για να επιστρέψουμε στα προ της κρίσης επίπεδα. Κεφάλαια που θα προέλθουν κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα. Που δεν μπορεί να τα βρει το πακέτο Γιούνκερ ούτε οι εγχώριοι επενδυτές. Και για να πειστούν οι ξένοι να επιλέξουν την Ελλάδα ανάμεσα σε δεκάδες επενδυτικούς προορισμούς σε όλον τον πλανήτη θέλουν ξεκάθαρες τοποθετήσεις, χωρίς ασάφειες και γκρίζες ζώνες.

Μπορεί να πει κανείς ότι ο Φίλης, ο Σκουρλέτης, ο Σπίρτζης και τα άλλα παιδιά που μάχονται το κεφάλαιο τα λένε για το εσωτερικό ακροατήριο. Ωστόσο το εσωτερικό ακροατήριο είναι αυτό που βάζει φρένο στις Σκουριές, που αντιδρά στα περιφερειακά αεροδρόμια, που προσφεύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τη δήθεν προστασία του μαυροπετρίτη, σταματώντας επενδύσεις εκατομμυρίων ευρώ.

Αυτό που θέλουν οι επενδυτές είναι σαφείς ενδείξεις ότι ο Πρωθυπουργός εννοεί αυτά που λέει. Και στην παρούσα φάση, όπως λένε στην αγορά, ο κ. Τσίπρας θα μπορούσε με δύο-τρεις κινήσεις να «γυρίσει» το παιχνίδι:

Πρώτον, να χαλαρώσει τα capital controls. Οι τράπεζες έχουν προτείνει οι νέες καταθέσει μετρητών να τεθούν εκτός περιορισμών, καθώς επίσης μια συμβολική αύξηση στις αναλήψεις μετρητών.

Δεύτερον, να συμπεριλάβει στον αναπτυξιακό νόμο αξιόπιστη εξασφάλιση για σταθερό φορολογικό καθεστώς στις νέες επενδύσεις.

Τρίτον, να κάνει μια ιδιωτικοποίηση. Να ξεμπλοκάρει π.χ. το Ελληνικό που είναι προχωρημένο και από μόνο του μια μεγάλη επένδυση.

Και αφού κάνει αυτά, να διοργανώσει ένα raod show στο Λονδίνο για να μιλήσει στους επενδυτές για το αναπτυξιακό του σχέδιο. Να «πουλήσει» τη χώρα. Με άλλα λόγια, να γίνει από πρωθυπουργός της αβεβαιότητας πρωθυπουργός της επιχειρηματικότητας.

.Βήματα προσέγγισης

Επειτα από ενάμιση χρόνο τρικυμίας στην πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου όλοι εύχονται να υπάρξει οριστική συμφωνία με τους Ευρωπαίους και να κλείσει η αξιολόγηση στο Eurogroup της 24ης Μαΐου.

Αν πράγματι επιβεβαιωθεί αυτή η εξέλιξη, θα μπει φρένο στην αβεβαιότητα που κυριαρχούσε επί μήνες και υπονόμευε συνολικά την κατάσταση στην οικονομία και, το κυριότερο, θα μπει ρευστό στα δημόσια ταμεία.

Από εκεί και πέρα, παρά τους κυβερνητικούς πανηγυρισμούς, είναι σαφές ότι τα δύσκολα είναι μπροστά μας. Η Ελλάδα θα πρέπει κάθε χρόνο να αυξάνει το πρωτογενές πλεόνασμα μέχρι να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό. Και αυτό δεν είναι εύκολο αν δεν επιστρέψει η οικονομία στην ανάπτυξη, αν δεν μειωθεί η ανεργία.

Μια σημαντική παράμετρος στην επιτυχία ή όχι της προσπάθειας είναι η ελάφρυνση του χρέους, που αποτελεί άλλωστε προϋπόθεση για να μπορούν να ελπίζουν οι επόμενες κυβερνήσεις ότι κάποια στιγμή η χώρα θα έχει, εκτός από τα πλεονάσματα, το αναγκαίο κεφάλαιο εμπιστοσύνης για να επιστρέψει στις αγορές.

Υπό αυτό το πρίσμα έχει σημασία η στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία έστω κι αυτή τη στιγμή εγκατέλειψε τη ρητορεία περί πρόωρων εκλογών αφήνοντας πίσω τη γραμμή της καταστροφολογίας.

Ενας από τους λίγους νεοδημοκράτες που δεν κλαίει πάνω από το χυμένο γάλα της εξουσίας αλλά κάνει βήματα εθνικής προσέγγισης για την απομείωση του χρέους είναι ο Χρήστος Σταϊκούρας. Την ημέρα που συνεδρίαζε το Eurogroup είπε ανοιχτά:

«Αυτό που χρειάζεται πλέον είναι η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την έναρξη της συζήτησης για τη νέα αναδιάρθρωση του χρέους. Και οι δανειστές να τηρήσουν τις μακροχρόνιες δεσμεύσεις τους στην κατεύθυνση:

- Επιμήκυνσης της περιόδου χάριτος, επιμήκυνσης της περιόδου αποπληρωμής, χαμηλότερων επιτοκίων και μετατροπής των κυμαινόμενων επιτοκίων σε σταθερά για όλα τα δάνεια που δόθηκαν στην Ελλάδα από επίσημες πηγές μετά το πρώτο Μνημόνιο».

Και έχει δίκιο.

Ιδού λοιπόν μια ρεαλιστική βάση στην οποία συμφωνούν, ίσως για πρώτη φορά, ο μετριοπαθής Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο υπεύθυνος του οικονομικού προγράμματος της ΝΔ.

Είναι κι αυτό ένα βήμα...