Εκ πρώτης όψεως το
νομοσχέδιο για το Ασφαλιστικό αποτελεί μία παραλλαγή του συστήματος που
εισήγαγε η σημαντική μεταρρύθμιση του 2010. Οι δύο πυλώνες της βασικής και της
αναλογικής σύνταξης διατηρούνται, αποκτώντας νέες ονομασίες χωρίς ουσιώδη
μεταβολή των δομικών χαρακτηριστικών τους.
Ωστόσο, η πρώτη
διαφορά εντοπίζεται στην κατάργηση της μεταβατικής περιόδου και στην άμεση
εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού των παροχών για όσους συνταξιοδοτούνται
από 1.1.2016.
Η δεύτερη ουσιώδης διαφορά συνίσταται στη μείωση των συντελεστών
αναπλήρωσης εις βάρος ιδίως εκείνων που έχουν πολλά χρόνια ασφάλισης και
υψηλότερες αποδοχές.
Ποιες είναι οι
επιπτώσεις των δύο αυτών αλλαγών; Πρώτον, η ένταση μεταξύ των παλαιών και των
μελλοντικών συνταξιούχων, που κλονίζει τη διαγενεακή αλληλεγγύη και διχάζει την
κοινωνία.
Το ρητορικό σχήμα
ότι δεν θα υπάρξουν νέες περικοπές κύριων συντάξεων αφορά μόνον εκείνους που
συνταξιοδοτήθηκαν μέχρι το τέλος του 2015. Για όλους τους άλλους οι μειώσεις θα
υπερβαίνουν το 15% και για ορισμένες κατηγορίες θα είναι υψηλότερες του 35%.
Ωστόσο, το
σοβαρότερο πρόβλημα αποτελεί η στρέβλωση της ανταποδοτικότητας του συστήματος
και της αρχής της εγγύτητας μεταξύ του προσυνταξιοδοτικού επιπέδου διαβίωσης
και αυτού που εγγυάται το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Η αρχή της
ανταποδοτικότητας ασφαλώς σχετικοποιείται σε κάθε σύστημα κοινωνικής ασφάλισης,
με γνώμονα τις αρχές της αλληλεγγύης και της προστασίας του ασφαλιστικού
κεφαλαίου.
Ομως αυτό που
θεωρείται, με τα λόγια του υπουργού Εργασίας, μία μεταρρύθμιση «αναδιανεμητική
και κοινωνικά μεροληπτική για τους από κάτω» (συνέντευξη «Καθημερινή»,
10.1.16), στην πραγματικότητα αποτελεί μια βίαιη υποχώρηση της
ανταποδοτικότητας, που υποσκάπτει την ασφαλιστική συνείδηση διαβρώνοντας και
την ενδογενεακή αλληλεγγύη.
Ταυτόχρονα, δεν
επιτυγχάνεται ούτε ένα ικανοποιητικό επίπεδο παροχών για όσους προσβλέπουν στην
αλληλεγγύη της πολιτείας.
Εκκωφαντική είναι
τέλος η σιωπή του νομοσχεδίου για την προοπτική των επαγγελματικών ταμείων και
τη δυνατότητα μετατροπής των σημερινών επικουρικών ταμείων σε επαγγελματικά,
ενώ φαίνεται να εκλείπουν και τα φορολογικά κίνητρα για την καταβολή εισφορών
σε επαγγελματικά ταμεία.
