«Ταξική αλληλεγγύη στους πρόσφυγες» έγραφε το πανό μπροστά
στον σταθμό των ΗΣΑΠ της πλατείας Βικτωρίας. Γύρω του μια ομάδα λιγότερο ή
περισσότερο νέων, ταξικώς αλληλέγγυων, κάποιοι πρόσφυγες ή μετανάστες
–διαλέγετε και παίρνετε– και αστυνομικοί οι οποίοι τους εμπόδιζαν να
κατασκηνώσουν στον χώρο. Με άλλα λόγια, να μετακινηθούν από την πλατεία στα
πεζοδρόμια της παρακείμενης οδού Χέυδεν όπου και έχουν καταφύγει μετά τον
καθαρισμό και την απολύμανση της πλατείας από τα συνεργεία του Δήμου. Εδώ και
μέρες προσπαθώ να καταλάβω τι νόημα έχει ο επιθετικός προσδιορισμός «ταξική».
Μια πρώτη
εκτίμηση είναι ότι στο μυαλό αυτών των παιδιών η σκέτη αλληλεγγύη δεν αναδεικνύει
τον αγωνιστικό χαρακτήρα της παρέμβασης. Τους εξισώνει και με την κυρία που
έφερε τη σακούλα με τα τρόφιμα. Μια δεύτερη, πιο πολιτική, είναι ότι θέλουν να
υπενθυμίσουν ότι η αλληλεγγύη δεν είναι παρά η αφορμή για την ταξική σύγκρουση
που οραματίζονται.
Μια τρίτη, πιο ρεαλιστική, είναι ότι δεν σημαίνει απολύτως
τίποτε. Είναι κάτι σαν εκφραστικό τικ που κολλάει παντού. Ακόμη και στο
«Πόλεμος στη βιομηχανία κρέατος και γούνας» που κοσμεί εδώ και καιρό έναν από
τους τοίχους της Νομικής Σχολής Αθηνών. Και τα γουρουνάκια έχουν ταξικά
προβλήματα.
Συζητώντας τις προάλλες με περιοίκους, προσπαθούσαμε να καταλάβουμε για ποιον
λόγο η πλατεία Βικτωρίας κατέκτησε το προνόμιο του «στρατοπέδου ανοιχτού
τύπου». Μια πρόχειρη εξήγηση είναι η απευθείας σύνδεση μέσω Ηλεκτρικού με τον
Πειραιά. Πρόχειρο σημείο συνάντησης των προσφύγων με τους διακινητές τους.
Και
πρόσφορη στέγη για τα διάφορα γραφεία ταξιδίων ή πωλήσεως κινητών. Τα
καταστήματα νοικιάζονταν σε ευτελείς τιμές μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον. Και οι
περίοικοι, σε αντίθεση με άλλες περιοχές όπως ο Αγιος Παντελεήμων, δεν
αντιδρούν.
Ο ρόλος
της πλατείας Βικτωρίας έχει να κάνει με την κοινωνική γεωγραφία της Αθήνας.
Κάποτε αστική-μεσοαστική περιοχή, υπέστη τις συνέπειες της εγκατάλειψης του
κέντρου της πρωτεύουσας από τους κατοίκους της, που άφηναν τα διαμερίσματα των
πατεράδων τους –ορισμένα από τα καλύτερα δείγματα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής–
για να κατοικήσουν σε μεζονέτες κάπου στα βόρεια προάστια.
Ο νεοπλουτισμός
μπορεί να διέφθειρε το γούστο, όμως δεν κατάφερε να διαβρώσει τις πολιτικές
πεποιθήσεις των μεσοαστικών στρωμάτων που ακόμη κι αν φοιτούσαν σε ακριβά
ιδιωτικά σχολεία, μάθαιναν από τους δασκάλους τους πόσο καλό πράγμα είναι να
είσαι προοδευτικός και Αριστερός.
Εξ ου και
ο χαρακτηρισμός της αλληλεγγύης ως «ταξικής» – το χάπι της Αριστεράς και της
Προόδου για τον πόνο του άλλου. Εξ ου και η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ που προσπαθεί
να οικειοποιηθεί οποιαδήποτε εκδήλωση αλληλεγγύης προς τους πρόσφυγες ανά την
Ελλάδα, αντιμετωπίζοντάς την ως ένδειξη αποδοχής της δικής του πολιτικής.
Δεν είναι
τυχαίο ότι τον φτωχότερο Αγιο Παντελεήμονα τον λυμαίνεται ο υπόκοσμος της
Χρυσής Αυγής, ο οποίος δεν βρίσκει ζωτικό χώρο για να ριζώσει στην πλατεία
Βικτωρίας, ανάμεσα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο.
