.Η λάθος ιδέα για το ασφαλιστικό

Η​​ αναδιανομή είναι πολύ σημαντική για μια κοινωνία. Οχι μόνο για ηθικούς λόγους, αλλά για πολύ ρεαλιστικούς· τέτοιους που κάποιοι θα ονόμαζαν... «νεοφιλελεύθερους». Μια κοινωνία προχωρά ως σύνολο και όχι ως αποσπασμένα κομμάτια. Βεβαίως πάντα κάποιοι θα πρωτοπορούν –ακόμη και στον πλούτο–, αλλά είναι παράλογο να αποκλειστούν κάποιοι άλλοι επειδή βραδυπορούν. Δεν είναι μόνον ότι υπάρχει ο κίνδυνος κοινωνικής αναταραχής, αλλά και κάτι βαθύτερο. 

Σε μια κοινωνία της γνώσης δεν ξέρουμε ποτέ ποιος θα είναι ο επόμενος Στίβεν Χόκινγκ ή ο επόμενος Στιβ Τζομπς· ο πρώτος θα είχε λιγότερες πιθανότητες επιβίωσης αν δεν υπήρχε το βρετανικό ΕΣΥ, ο δεύτερο ήταν προϊόν της δημόσιας (και ουχί κρατικής παιδείας) των ΗΠΑ. Επομένως, η αναδιανομή είναι μακροπρόθεσμα ευεργετική, ακόμη και για εκείνους που βαρυγκομούν διότι χάνουν διά της φορολογίας ένα μέρος των κόπων ή των κερδών τους.

Το θέμα, λοιπόν, είναι πώς θα γίνει αποτελεσματική η αναδιανομή. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, όλοι θέλουν να κοκορεύονται ότι ασκούν κοινωνική πολιτική, και ίσως γι’ αυτό είχαμε και πριν από την κρίση το μεγαλύτερο ποσοστό φτώχειας στην Ευρώπη. Γράφαμε και την εποχή των παχέων αγελάδων: «Σ’ αυτόν τον τόπο όλοι οι υπουργοί δεν χρειάζεται να είναι αποτελεσματικοί. 

Πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να δείχνουν ότι είναι κοινωνικά ευαίσθητοι. Ετσι, πέρα από τους θεσμοθετημένους φορείς, κοινωνική πολιτική ασκούν το υπουργείο Μεταφορών με τα μειωμένα εισιτήρια στις συγκοινωνίες, το Πολιτισμού στα θεάματα, το Τουρισμού με τον κοινωνικό τουρισμό, το Ανάπτυξης με τη ΔΕΗ, το Εξωτερικών με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, το Εθνικής Αμυνας με τις μεταθέσεις, ακόμη και το υπουργείο Παιδείας με τις μετεγγραφές των φοιτητών.

 Το αποτέλεσμα είναι να διογκώνεται το κόστος της γραφειοκρατίας, να πνίγονται στη χαρτούρα οι δικαιούχοι, να γλιστρούν ανάμεσά τους διάφοροι επιτήδειοι και κανείς να μη μένει ευχαριστημένος.» («Oπου λαλούν πολλά ευαίσθητα κοκόρια», «Η Καθημερινή», 8.12.2007) Το αποτέλεσμα; Τότε που «λεφτά υπήρχαν» στην Ε.Ε. των 15, οι κοινωνικές δαπάνες ήταν 27% του ΑΕΠ και μείωναν το ποσοστό της φτώχειας κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες, στην Ελλάδα με κοινωνικές δαπάνες 26% του ΑΕΠ, η φτώχεια μειώθηκε κατά 2 μόνο μονάδες.

Αυτό που δεν εννοούν να καταλάβουν τα σαΐνια του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι η αναδιανομή πρέπει να γίνεται διά της φορολογίας και της εθνικής σύνταξης. Κι αν θέλουν να τσακωθούν, για να δείξουν πόσο μεγάλη είναι η ευαισθησία τους, υπάρχει πεδίον λαμπρόν για αντιπαράθεση με τους... ανάλγητους «νεοφιλελέδες»: Πόσοι φόροι; Πόση εθνική σύνταξη; 

Τα ασφαλιστικά ταμεία δεν είναι και δεν πρέπει να είναι μηχανισμοί αναδιανομής· είναι αναγκαστική αποταμίευση. Βεβαίως υπάρχει ένα θέμα αν το κράτος μπορεί να υποχρεώνει τους εργαζομένους να κάνουν αποταμίευση με το ζόρι –γιατί, επί παραδείγματι, δεν τους υποχρεώνει να γυμνάζονται με το ζόρι, ώστε να ζήσουν περισσότερο;–, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση. Το ζήτημα είναι ότι ο κατακερματισμός της κοινωνικής ευαισθησίας σε κάθε υπουργείο έχει ως αποτέλεσμα να χάνει η κοινωνία τον λογαριασμό και οι δικαιούχοι τη στήριξη.

Ο πολλαπλασιασμός των μηχανισμών αναδιανομής αυξάνει το κόστος της διά της γραφειοκρατίας. Δημιουργεί αντικίνητρα αποταμίευσης και ευκαιρίες διαφθοράς· ο πολλαπλασιασμός των μηχανισμών συλλογής εσόδων αναγκαστικά πολλαπλασιάζει και τις εστίες διαφθοράς. Το αποτέλεσμα είναι να μειώνεται το προϊόν προς αναδιανομή. Είτε διότι κάποιοι δεν έχουν κίνητρα να παράγουν περισσότερο είτε διότι κάποιοι άλλοι έχουν πολλαπλά κίνητρα να κρύψουν από το κράτος το προϊόν του κόπου τους

.  ΠΑΣΧΟΣ ΜΑΝΔΡΑΒΕΛΗΣ